Küçük Anadolu şehirlerinin, deniz ile doğrudan bağlantısı olmayan; dağlık ve zorlu coğrafyaya sahip şehirlerin çıkış yolu nedir? Yerelden kalkınabilmek için muhtemel kurtuluş reçeteleri nelerdir? Hangi alanlarda rekabet avantajı kazanabilir, hayatta kalmaya devam edebilirler? Bir bütün olarak kitap ve kitabın farklı bölümleri, tüm bu sorulara ve daha fazlasına kafa yoracak; ve basit, anlaşılabilir öneriler sunmaya çalışacak.
Ülkeler arası rekabetin dahi, kentler arası rekabete dönüştüğü yeni bir yüzyıl ve farklı bir dönemdeyiz. Doğrusu, tarih boyunca da kentler, ülkelerin gelişmesi ve kalkınmasında hep kritik önem arz-etmişlerdir. Gelecekte de her anlamda şehirler arası rekabetin sürekli artacağı yeni bir döneme giriyoruz. Esnek çalışma koşullarının önem kazanacağı ve yetenek avının daha çetin olacağı bu yeni dönemde; kalifiye işgücünün kapılması kadar önemli bir konu da bu işgücü daha esnek hareket etme gücü kazanacak, üretimin ve şirketlerin merkezi konumları da önemli birer tartışma konusu olacaktır. Kalkınmadan daha fazla pay almak için, şehirler arası rekabet artacaktır. Yaşam kalitesi, sundukları fırsatlar, teknoloji ve çevre dostu, akıllı şehirler daha çok ön plana çıkmaya başlayacaklardır.
Şehirlerin gelişmesi; insan hayatına yeni değerler katan, daha yaşanabilir ve ekonomisi güçlü; sağlık, eğitim, kültür ve hatta ulaşım altyapısı oturmuş yeni ve modern şehirlerin kurulması da gün geçtikçe daha fazla önem kazanmakta, daha sıklıkla tartışılmaktadır. Kentlilik bilincinin yeniden oturtulması, şehirlerin, bölgesel, ulusal ve hatta uluslararası alanda cazibelerini artırmak için yeni bir soluğa, yeni bakış açılarına ihtiyaç duyulmaktadır.
Önemli ve unutulmaması gereken bir husus, örnek modern ekonomilerde bahse konu bu ekonomik kalkınma ve dönüşüm hep yerelden başlar. Köyler, kasabalar, şehirler ve bölgeler geliştikçe, ülkeler de, ülkelerin içinde bulundukları coğrafyalar ve bölgeler de adım adım gelişir ve yeni birer refah havzalarına dönüşürler. Bu bakış açısı ile, yeni dönemde politika uygulamalarının başarısı için, kalkınmanın yerelden başlaması gerektiği ilkesinin ve genel prensibinin, ülkenin her tarafında; tüm paydaşlar, kurumlar, STK’lar ve iş dünyası ile paylaşılması ve tüm bu paydaşlarca da ortak bir ilke olarak kabul edilmesi önemlidir.
Yerel fırsatlar ve yerelden kalkınma kitabımız; Bingöl gibi küçük Anadolu şehirlerinin kalkınma ve gelişme sürecinde çıkış yollarını irdeleyen ve bu doğrultudaki yeni fikirler ve farklı tecrübeleri daha geniş kitleler ile paylaşmayı; bu konu bağlamındaki yerel ve bölgesel bilgi birikimine katkıda bulunmayı amaçlayan ciddi bir emeğin ürünüdür. Bu kitabın, özellikle de küçük Anadolu şehirlerinin kalkınması konusu bağlamında, alanındaki nadir kitaplardan biri olduğu inancındayız. Kitap, alanında uzman birçok akademisyen, uzman ve girişimcinin pratik uygulamalarını, farklı tecrübelerini ve önerilerini genel bir çerçeveye (yerel fırsatlar yoluyla yerelden kalkınma) oturtmaktadır. Kitabın muhtemel okuyucu kitlesi yerel ve ulusal kurumlar, özel sektör, STK’lar ve kalkınma konusuna ilgili duyan akademi olacak.
Bu kitabı, benzer diğer yayınlardan ayıran temel özelliği, yerelden kalkınmaya ve küçük Anadolu şehirlerinin hikayesine; bu şehirlerin sundukları yerel fırsatlara, çıkış yollarına odaklanması kadar, iktisadi gelişim ve kalkınma ile ilgili farklı alanlardan, yeni fikirleri ve çözüm önerilerini bir araya getiren kapsamlı duruşudur. Küçük Anadolu şehirlerinin tecrübeleri, ihtiyaçları ve öneriler konusunda uzman, farklı alanlar ve şehirlerden birçok akademisyenin tecrübeleri ile ortaya çıkan önemli bir baş-ucu kitabı olma niyetindedir.
Kitap, bölgesel kalkınmaya ve daha genel anlamda da kalkınma konusunda uygulanabilecek pratiklere yeni bir bakış açısı kazandırmaktadır. Bu bağlamda, kitabın ana fikirlerinden biri de şudur; Bingöl gibi küçük Anadolu şehirleri, modern gelişmiş büyük sanayi şehirleri gibi ağır sanayi ve savunma sanayi gibi büyük sektörlerin aksine; katma-değeri yüksek, emeğe dayalı, tarım ve hayvancılık ile arıcılık ve turizm gibi farklı sektörlere odaklanarak, buralarda rekabet avantajı kazanmaya çalışabilirler.
Bu kitabın ortaya çıkışı da önemli bir açığın ve toplumsal ciddi bir ihtiyacın sonucudur. Kalkınma konusunun, özellikle de gelişmiş ülkelerde; yerel kalkınmadan bağımsız düşünülemediği gerçeğinden hareketle, Türkiye’de de, son dönemin gelişim ve dönüşüm hamlesine paralel olarak, yerelden kalkınma fikrine daha fazla önem verilmesi gerektiği inancındayız. Bu amaçla da, bu kitap vesilesiyle, yerel kalkınma fikrini yeniden düşünme gereğine ve bu yükselen trende daha fazla kesimin ilgi göstermesi gereğine bu kitap ile tekrar dikkat çekmiş olalım istedik.
Yerel fırsatlar ve yerel kalkınma kitabımız; aynı zamanda, 2016 yılından bu yana, Doğu Anadolu’nun kendi halinde küçük şehirlerinden Bingöl’de 2 yıl boyunca yürütülen ve birçoğu alanında ilk olma özelliği taşıyan kalkınma ile ilgili bir takım yeni akademik faaliyetlerin son halkası olarak; şehir ve ülke ekonomisine katma değer yaratma çabasının bir ürünü olarak ortaya çıkmaktadır. EkoFin haftalık konuşmalar serisi, yeni konferanslar, fakültenin uluslararası dergisi ve TÜBİTAK Destekli Yerel Kalkınma Çalıştayı gibi farklı akademik faaliyetler ile sürdürülen bu eğitim, kalkınma, sosyal ve beşerî sermayeyi artırma süreci; son halkasında, yerel kalkınma ile ilgili uluslararası bir kitap ile de bir sonraki aşamaya taşınmış olmaktadır.
Kitabımızda bir yandan küçük Anadolu şehirlerinin sunduğu fırsatlar çalışılırken; bir yandan da kalkınma hamleleri ve programlar için önerilere yer verilmektedir. Bu amaçla da bir yandan Kobilerin inovasyon stratejileri ve pazarlama problemleri analiz edilirken; diğer yandan beşerî ve sosyal sermayenin kalkınmada oynayabileceği roller araştırılmaktadır. İslam iktisadi ve finansı gibi alternatifler kapsamlı olarak incelenmekte, turizm gibi alternatif sektörler ve kalkınmanın öncü sektörleri ayrıntılı tartışılmaktadır. Göçlerin kalkınma üzerine etkileri, devlet teşvikleri gibi farklı bakış açıları; Çin gibi küresel örnekler ile EkoFin gibi yerel ve spesifik örnekler de karşılaştırmalı olarak incelenmektedir.
Yerel Kalkınma ve Yerel Fırsatlar kitabı, özellikle de küçük Anadolu şehirlerinin gelişimi bağlamında ele alınan türünün ilklerinden bir kitap olacaktır. Potansiyel muhataplar ve bu kitabın okuyucuları yerel ve ulusal otoriteler ve kurumlar, STK’lar, özel sektör ve akademik çevrelerdir. Kitap projemizin biri Türkçe (küçük Anadolu şehirleri, kurumları ve insanlarının yararlanması için) ve bir başka İngilizce versiyonu (daha iyi bir akademik kitaba sahip olmak için) yayınlamayı planlıyoruz. Kitabın, yerel bazda da faydalı olması, ilgili tüm kurum ve kuruluşlara ulaşması ve amaca daha iyi hizmet etmesi için bu iki versiyonları olacak.
EcoPolitics Café 